Zaterdag 5 maart 2022 ALV

Het bestuur van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren heeft, gegeven de jongste versoepelingen van de coronamaatregelen, het genoegen u uit te nodigen voor een ‘ouderwetse’ live bijeenkomst en Algemene Leden Vergadering op:

zaterdag 5 maart 2022

in het auditorium op de begane grond van

Naturalis Biodiversity Center

Darwinweg 2

2333 CR Leiden

Meer informatie:

www.naturalis.nl

Het programma volgt later, maar bevat in ieder geval:

10.00-11.00: Inloop met koffie/thee.

12.00-13.00: ALV over 2021.

13.00-14.30: Pauze. U kunt op eigen gelegenheid lunchen en u heeft gratis toegang tot de zaal LiveScience met aanwezige vergelijkingscollectie.

16.30: sluiting.

Introductie van onze nieuwe voorzitter

Zaterdagochtend (9 oktober 2021) is met applaus Rob van den Berg als nieuwe voorzitter gekozen tijdens de online ALV van de WPZ. Rob is de opvolger van Dick Mol, die zich jarenlang heeft met volle overgave heeft ingezet voor de WPZ waar wij hem zeer dankbaar voor zijn! Met Rob als voorzitter heeft de WPZ wederom een passievolle paleontoloog aan het roer staan.

Rob in zijn favoriete omgeving

Rob van den Berg (1963) studeerde geologie en zoogdierpaleontologie in Utrecht en studeerde af op de Pleistocene herten van Tegelen. Een baan vinden in de paleontologie viel niet mee, dus koos Van den Berg voor een carrière in de IT waar hij achtereenvolgens werkte als ontwikkelaar, consultant en manager. In 2002 gooide hij het roer om en werd hij conservator geologie bij het Museon in Den Haag. Daar promoveerde Van den Berg tot hoofd tentoonstellingen en educatie, waarna hij in 2009 directeur werd van Space Expo in Noordwijk. Naast fossielen heeft hij namelijk ook een passie voor ruimte en ruimtevaart. Begin dit jaar besloot Van den Berg toch weer terug te keren naar de natuurlijke historie en werd hij hoofd collectiemanagement bij Naturalis, waar hij momenteel verantwoordelijk is voor de collectie van 42 miljoen planten, dieren, mineralen, stenen en fossielen. Rob van den Berg is getrouwd, heeft twee kinderen en woont in de bosrijke omgeving bij Leersum.

WPZ bijeenkomst 18 september geannuleerd

Begin dit jaar plande het bestuur van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren, optimistisch vanwege de gunstige berichten over coronavaccins, een eerste bijeenkomst op 5 juni jl. en een tweede op 18 september a.s. De eerste bijeenkomst op 5 juni moesten we helaas annuleren vanwege een zeer kleine maximale toegestane groepsgrootte. Het organiseren van die bijeenkomst was dus niet toegestaan – los van of het überhaupt verantwoord zou zijn. Het bestuur van de WPZ sprak toen de hoop uit dat de bijeenkomst op 18 september wel door zou kunnen gaan. Hoewel zo’n bijeenkomst onder de huidige coronamaatregelen inderdaad niet verboden is, blijven we wel gebonden aan maatregelen zoals de anderhalve meter afstand en (daardoor ook) een maximumaantal deelnemers per locatie. Helaas ligt dat maximumaantal zodanig laag dat we bij het door laten gaan van de bijeenkomst aanzienlijk meer leden teleur zouden moeten stellen, door hen te weigeren, dan blij kunnen maken, door hen welkom te heten. Bovendien is determineren van fossielen, een belangrijk onderdeel van elke bijeenkomst, op anderhalve meter afstand niet goed mogelijk. Daarom heeft het bestuur van de WPZ besloten de bijeenkomst op 18 september af te blazen, in lijn met het eerdere beleid van de WPZ. Bij het vaststellen van deze datum eerder dit jaar hoopten we dat het nu eindelijk gedaan zou zijn met de restricties, maar helaas…

Natuurtijdschriften vernieuwd en uitgebreid

Natuurtijdschriften.nl is hét platform met betrouwbare informatie
over de Nederlandse biodiversiteit en geodiversiteit. De website is vernieuwd en flink uitgebreid: het biedt nu toegang tot meer dan 85.000 gratis te downloaden natuurartikelen.

Natuurtijdschriften.nl is een samenwerking van Naturalis Biodiversity Center met meer dan 30 partnerorganisaties, waaronder natuurlijk de WPZ. Het platform is opgericht in 2014 en inmiddels weten al zo’n 35.000 bezoekers de site maandelijks te vinden.
Specialisten, natuurliefhebbers, scholieren, onderzoekers, WPZ-ers ; voor ieder is Natuurtijdschriften.nl een essentiële bron van waarnemingen, inventarisaties maar ook analyses en kennis uit heden en verleden. Ook publicaties uit Cranium (Zoek hier direct op Cranium) en spiksplinternieuwe artikelen die dit jaar zijn verschenen. Die historische dimensie maakt de site uniek. Het spectrum aan onderwerpen is breed, maar zijn altijd wetenschappelijk of populairwetenschappelijk van karakter. Bovendien zijn alle artikelen gratis te downloaden.

Lekker neuzen door oude artikelen
Sytske de Waart, informatiespecialist bij Naturalis, hield zich de afgelopen maanden bezig met de vernieuwing van de site en het begeleiden bij de invoer van artikelen. “Zoals alle jaargangen van het Natuurhistorisch Maandblad van 1912 tot nu, de Nederlandse Faunistische Mededelingen en de Entomologische Berichten”, somt de Waart op. Hierdoor steeg het aantal artikelen met bijna twintigduizend. De Waart: “De site nodigt uit tot lekker rondneuzen en bladeren in oude artikelen, die onbedoeld hilarisch kunnen overkomen. Zo kwamen de ‘beschaafde Lezers van allerlei Stand’ begin vorige eeuw aan hun trekken met het Album der Natuur, bedoeld om Natuurkennis te verspreiden onder deze wel heel specifieke doelgroep.”
En het einde is nog niet in zicht: de komende tijd worden nog meer titels aan de site toegevoegd, zoals de tijdschriften Tussen Duin en Dijk en Flinterwille. Bovendien zijn nog meer organisaties uitgenodigd om hun tijdschrift online te zetten. “Ook zorgen de deelnemers er zelf voor dat hun aanbod actueel blijft, door recente artikelen online te zetten. Wij helpen waar nodig”, legt de Waart uit. “Uiteindelijk hopen we dat het delen van deze kennis over de natuur
bijdraagt aan de bescherming ervan.”
https://natuurtijdschriften.nl/

 

Voortgang van het Trogontherium-onderzoek

Op zaterdag 4 juli jongstleden Ingrid en Peter de Bruijn, Rob van den Berg en Dick Mol, na een lange door de coronamaatregelen veroorzaakte ‘stilstand’ weer verder met het fysiek bekijken van collecties van fossiele zoogdieren. In het bijzonder resten van de beverachtige Trogontherium cuvieri en de Europese bever, Castor fiber, die o.a. verzameld zijn op het strand van Maasvlakte 1 en Maasvlakte 2, maar ook andere vindplaatsen in Nederland. Doel van dit onderzoek is een beter inzicht te krijgen over de aard en omvang van Trogontherium die we in Nederland heel goed kennen. Met name uit de Klei van Tegelen bij Venlo zijn heel veel resten van Trogontherium verzameld afkomstig uit de kleigroeven die in de vorige eeuw zeer productief waren. Nu is het vooral het strand van Maasvlakte 2 dat bijna dagelijks resten van Trogontherium levert.

Naast de collecties van Tegelen die hoofdzakelijk bewaard worden in Naturalis in Leiden, het Teylers Museum in Haarlem en het Natuurhistorisch Museum Maastricht, die wij intensief bestudeerd hebben, zijn er de collecties van vele leden van de WPZ, die hebben aangegeven mee te willen werken aan ons onderzoek. En dat gaat aan de lopende band. Wij waren 4 juli te gast in Naturalis en hadden een aantal leden uitgenodigd om daar met hun vondsten naar toe te komen, het leek wel een soort spreekuur bij de huisarts. Deze dag hebben we de omvangrijke collecties van Cèdric Heins, Willy van Wingerden, Esmeralda Vis, Henk Mulder, Dick Schlüter en Arjan Medendorp voorbij zien komen. Alle stukken, en dat waren er toch enkele honderden, hebben we één voor één bekeken en geïnventariseerd. De stukken die meetbaar zijn (om een goede indruk te krijgen over de grootte van Trogontherium cuvieri) hebben we in bruikleen gekregen. Deze worden opgemeten en in een database verwerkt. Nadat ze zijn opgemeten, gaan ze weer retour naar de eigenaar. Wij zijn alle verzamelaars die mee willen werken aan dit onderzoek dankbaar dat straks als resultaat mogelijk een mooi naslagwerk over Trogontherium en een life-sized model van dit iconische ijstijdzoogdier gaat opleveren.

Iedere bijeenkomst die wij hebben georganiseerd heeft wel iets bijzonders opgeleverd dat onze wenkbrauwen deed fronsen. Ook deze keer in Leiden. In de zeer omvangrijke collectie van Cèdric Heins troffen we een complete laatste phalange (een laatste of terminale phalange waarover de nagel geschacht is) uit de achterpoot (die bij Trogontherium zeer groot is geweest). Deze laatste phalanges zijn zeer karakteristiek en zijn wij pas één keer eerder tegengekomen in het fossiele materiaal: er bevinden zich twee exemplaren in de collectie van Naturalis in Leiden afkomstig uit de klei van Tegelen (zie hieronder foto 1), en nu deze in de collectie van Cèdric Heins uit het zand van Maasvlakte 2 (zie foto 2). En er staat ons nog wat te wachten, want ook Ivan van Marrewijk heeft twee van dergelijke laatste phalanges  in zijn collectie, te weten één van de Maasvlakte 2 en één van de Zandmotor voor de kust van Monster en Ter Heijde.

Allen die zich hebben aangemeld, naar aanleiding van onze oproep op verschillende facebookpagina’s en de WPZ-Nieuwsbrief en op bijeenkomsten van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren, worden door ons benaderd om een afspraak te maken om hun collectie te laten bekijken. De eerst volgende determinatie- c.q. inventarisatiesessie hebben wij gepland op zaterdag 24 juli en snel daarna zal er nog een volgen. Degene die zich nog niet heeft opgegeven om mee te werken aan dit onderzoek, maar dit toch graag wil doen,  kan zich uiteraard nog opgeven door een mailtje te sturen naar brui6471@planet.nl.