AMSTERDAM – Amerikaanse archeologen en paleontologen hebben in de woestijn van het Afrikaanse Niger de grootste begraafplaats uit het stenen tijdperk ontdekt die ooit in de Sahara is aangetroffen. De begraafplaats ligt op de oever van een lang geleden verdwenen meer.
Nieuws
Samenkomen ijskappen verdiepte ijstijden
UTRECHT – Het heftiger en strenger worden van de periodieke ijstijden, een miljoen jaar geleden, was het gevolg van het samengaan van de Noord-Amerikaanse ijskap met andere ijsmassa’s op het noordelijk halfrond. Daardoor kwam de atmosfeer niet meer op temperatuur, zelfs in periodes met intensere zonneschijn.
“Opgeraapt Opgevist Uitgehakt”, een overzicht van fossielen uit Nederlandse bodem en de Noordzee in het Natuurhistorisch Museum te Rotterdam.
Zaterdag 24 mei 2008 werd in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam de tentoonstelling “Opgeraapt Opgevist Uitgehakt” geopend. De openingsceremonie vond plaats in de grote zal van de tegenover gelegen Kunsthal. De opkomst was enorm. Nadat er enkele toespraken gehouden waren, heeft Professor Dr Bert van der Zwaan, decaan faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht en wetenschappelijk directeur Darwin Centrum voor Biogeologie, de tentoonstelling voor geopend verklaard.
Fossiele regendruppels blijken luchtbelletjes
WINTERSWIJK – Cirkelvormige deukjes in afzettingsgesteente in de steengroeve van Winterwijk zijn geen sporen van neerkomende regendruppels, maar afdrukken van fossiele luchtbelletjes in opdrogende modder, afgedekt met een laagje algeslijk.
Dat wijzen proefjes uit van de Leidse hoogleraar wetenschapscommunicatie en amateurpaleontoloog Jos van den Broek en de Rotterdamse paleontoloog Jelle Reumer in de marge van een opgraving deze week in de bekende steengroeve.
Volgens het tweetal speelden bij de vorming van de vermeende regensporen in modder processen een rol die nog dagelijks optreden in opdrogende modderplassen.
Op natte modderige kalkbodem vormt zich binnen een etmaal een groenig algevlies, waarin fotosynthese optreedt. Daarbij wordt zuurstof gevormd, dat zich in belletjes ophoopt.
In de kalksteengroeve wordt al veertig jaar gegraven naar fossielen uit het midden-Trias. De restanten van een eindeloze wadachtige moddervlakte van 230 miljoen jaar geleden bevinden zich nu enkele tientallen meters onder het maaiveld en worden via dagbouw gewonnen voor bouwmaterialen.
In het gelaagd versteende wad worden zeer geregeld voetafdrukken gevonden van reptielen, en soms fossielen van visetende dieren.
Daarnaast worden in de steenplaten golfpatronen gevonden die op stromend water wijzen. Op veel plaatsen worden daarin ook grote aantallen kleine ronde indeukingen gevonden van enkele millimeters groot. Die werden tot nog toe opgevat als sporen in opdrogende modder van vallende regendruppels.
Volgens Reumer, tevens directeur van het Natuur Museum Rotterdam, is dat echter onwaarschijnlijk. De proefjes van deze week produceerden in verse ondiepe plassen patronen die sterk lijken op de vermeende fossiele regen in het gesteente. ‘In sommige opzichten verandert er echt nooit wat’, zegt hij.
Van den Broek en Reumer willen de uitkomst van hun experiment te zijner tijd publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Beide zijn bekend om hun speelse opvattingen over het wetenschapsbedrijf.
De opgraving in de Winterswijkse steengroeve zelf, door Nederlandse en Duitse paleontologen, leverde deze week overigens nog geen spectaculaire vondsten op.
Kleine encyclopedie van het leven in het Pleistoceen – Mammoeten, neushoorns en andere dieren van de Noordzeebodem
Tijdens de ijstijden van het Pleistoceen lag de Noordzee droog. Het leek wel een koude, droge Serengeti. In dit rijk geïllustreerde boek komen de dieren voorbij die in de verschillende perioden op de Noordzeebodem leefden. De auteurs verzamelden hun botten op de visafslag of haalden ze hoogstpersoonlijk van de zeebodem omhoog. Ze bestudeerden de bijbehorende stuifmeelkorrels om het landschap te reconstrueren, ze dateerden de vondsten met radioactief koolstof en ze zochten en vonden sporen van menselijke bewoning. Deze Kleine Encyclopedie is daarmee haast een reportage uit de eerste hand over het leven in het Pleistoceen.
De boekpresentatie is gehouden op 26 april 2008 in Natuurhistorisch museum Naturalis te Leiden.
Door: Dick Mol, John de Vos, Remie Bakker, Bas van Geel, Jan Glimmerveen, Hans van der Plicht en Klaas Post
ISBN: 9789085710981 hardcover
omvang: 240 pagina’s