Verslag van de WPZ bijeenkomst op 18 april 2009 in het Nationaal Beiaard- en Natuurmuseum Asten.

Om 10.30 werd de bijeenkomst geopend door de voorzitter. Het was deze keer weer een grote opkomst met ongeveer 80 bezoekers.

De ledenvergadering verliep zoals gewoonlijk weer vlot. Wilrie van Logchem, hij was helaas ziek deze dag, werd bedankt voor zijn langdurige inzet voor de WPZ.

De eerste lezing was van Mark Bosselaers over Walvissen uit de Zuidelijke Noordzee in Mioceen en Plioceen. Mark had zelf een groot fossiel meegenomen dat volgens hem geen kunstwerk was, maar een schedel van een walvis. In het museum in Brussel liggen veel walvisresten, die al in de 19e eeuw zijn beschreven door Prof. Van Beneden. Dat het museum zoveel  walvisfossielen heeft kwam door de onafhankelijkheidsstrijd van de Belgen. Rond Antwerpen werden verdedigingswerken opgericht tegen de Nederlanders. De in de bodem gevonden fossielen werden door de militairen herkend en geborgen en schoongemaakt. Helaas is hiermee alle sediment verdwenen en is de juiste grondlaag onbekend. Daarna gaf Mark een overzicht van de verschillende soorten baleinwalvissen en hoe ze op verschillende manieren in logische volgorde gezet kunnen worden. Er zijn weinig complete skeletten bekend, omdat de lichamen door de rottingsprocessen uit elkaar vielen en de borstkas verder wegdreef. Dit is de oorzaak van de vele misverstanden en mogelijk dubbele namen in het walvisonderzoek. Hij vindt het ook niet vreemd dat er zoveel verschillende soorten zijn, want we spreken over een tijdspanne van vele miljoenen jaren. Aan het einde van de lezing stelde Mark vast dat hij te weinig tijd had  voor alle mooie plaatjes en hij ging snel door naar het einde.

De volgende lezing was van Olivier Lambert over nieuwe fossielen van tandwalvissen uit het Mioceen in Peru. Olivier hield de lezing in het Engels. Hij behandelde de verschillende vindplaatsen in de woestijn van Peru, waar de fossielen, voornamelijk schedels, voor het oprapen liggen. Er zijn daar diverse resten van tandwalvissen gevonden en geborgen. Sommige van de daar gevonden soorten lijken veel op de soorten die in onze omgeving gevonden worden, andere zijn weer totaal anders. Zo is er de Odobenocetops, waarvan er een lange tand langs het lichaam naar achteren liep. Vervolgens vertelde Lambert het een en ander over de verschillende soorten. Sommigen soorten, behorend tot de spitssnuitdolfijnen hebben slechts 1 of 2 paar tanden uitsteken en andere,  zoals de potvissen, hebben er veel meer. Verder legde hij het een en ander uit over het gebruik van de tanden en de echolocatie die de potvissen beneden 500 meter diepte gebruiken. Door de grote hoeveelheid vondsten wordt het mogelijk om variatie binnen de soort te bepalen, waardoor hopelijk de ordening van soorten verbeterd kan worden (en waarschijnlijk het aantal beschreven soorten verminderd wordt).

Na de middagpauze vertelde Dick Mol over de langste slagtanden ter wereld (van de Pliocene mastodont Mammut borsoni ) uit Millia (Griekenland). Nadat de tanden in 2006 door professor Tsoukala ontdekt waren hebben Dick en Wilrie bij de opgraving en berging geholpen. Dick heeft met zijn ervaring de opgraving gecoördineerd. Bij het eerste bezoek was al duidelijk dat er veel meer achter de tanden moest liggen. De tanden, die allebei in tegengestelde richting lagen, hebben waarschijnlijk de rivier geblokkeerd waarna de rest van het karkas er achter is blijven liggen. Tanden van 5,02 meter bergen is een grote klus. Het bleek onmogelijk om de tanden in hun geheel te bergen, dus zijn ze uiteindelijk in handzame stukken gezaagd en in het kleine museum in Millia weer aan elkaar gezet.

Verder vertelde Dick wat meer over de Pliocene mastodont Mammut borsoni, waarvan ook enkele kiezen in Nederland zijn gevonden.

Na een korte pauze liep de zaal nog verder vol, er moesten zelfs mensen blijven staan, voor de presentatie van het boek “Brabant tussen walvissen en mastodonten”, geschreven door Noud Peters. Er komt een boekbespreking hiervan in de volgende Cranium.

09-04-18-zaal-0109-04-18-zaal-01-2

Geef een reactie