Zoals al eerder aangekondigd vindt op 27 en 28 februari het Maasvlakte weekend plaats, in FutureLand, het bezoekerscentrum van de Maasvlakte. Het adres van FutureLand is Europaweg 902, 3199 LC Maasvlakte Rotterdam, Havennummer 8213. Op zaterdag opent FutureLand om 10 uur (programma begint om 11 uur) en op zondag om 11 uur (programma begint ook om 11 uur). Beide dagen sluiten om 16.00 uur.
Klik hier voor een overzicht van de aanvangstijden van de verschillende programma-onderdelen.
Lezingen
Olifanten, Neushoorns, nijlpaarden en hyena’s: fossiele exoten van de Maasvlakte – Thijs van Kolfschoten & Yvette Vervoort-Kerkhoff (Faculteit der Archeologie, Universiteit Leiden)
De sedimenten die voor de aanleg van Maasvlakte I zijn opgespoten, zijn ook rijk aan fossielen. Vele verzamelaars hebben uren over het strand gelopen en de duizenden uitgespoelde resten van zowel grote als kleine zoogdieren opgeraapt. Botten en kiezen van verschillende soorten olifanten, neushoorns, nijlpaarden en vele andere exotische soorten. Fossielen uit een ver verleden die ons veel vertellen over de ouderdom van de opgespoten sedimenten en het veranderende milieu en klimaat waarin de dieren geleefd hebben.
Zandwinning Maasvlakte 2: Open venster op het verleden – Dick Mol (Natuurhistorisch Museum Rotterdam, Musée Crozatier, Le Puy-en-Velay, Frankrijk)
Voor de aanleg van Maasvlakte 2 worden miljoenen kubieke meters zand uit de Noordzeebodem gebaggerd. Dikke pakketten zand worden aangesneden. Door de zandwinning wordt als het ware de bodem laagje voor laagje afgegraven. Vele overblijfselen uit een ver verleden, toen mammoeten en neushoorns een laagvlakte tussen de Britse Eilanden en het continent van Europa bewoonden. De Noordzee bestond nog niet tussen Engeland en Nederland. De duizenden overblijfselen van ijstijdzoogdieren bewijzen dit. Ze worden gevonden op het strand van de Maasvlakte en opgevist door Noordzeevissers. Een vesnter op het verleden.
Het verzamelen van ijstijdfossielen in verenigingsverband – Hanneke Meijer (Werkgroep Pleistocene Zoogdieren)
De Werkgroep Pleistocene Zoogdieren (WPZ) houdt zich al ruim 25 jaar bezig met het verzamelen en bestuderen van de fossiele resten van zoogdieren uit de ijstijdperiode. De spreekster zal kort ingaan op de geschiedenis en achtergrond van de WPZ en zal een overzicht geven van belangrijke vondsten en onderzoek aan fossiele zoogdieren in Nederland.
Snoepjes uit de delta geven blijk van dynamisch verleden – Frank Wesselingh & Anton Janse (NCB Naturalis)
De Maasvlakte is bij het grote publieke bekend om de mooie grote zoogdierfaunas, waaronder mammoeten en wolharige neushoorns. Maar de Maasvlakte heeft ook verschrikkelijk veel andere fossielen en getuigen uit het verleden opgeleverd, waaronder fossiele schelpen van voormalige mangrovekusten en puimsteen van grote vulkaanuitbarstingen in het Rijnse achterland. In onze bijdrage passeren verschillende vondsten de revue en wat we daar uit geleerd hebben over ons dynamisch verleden.
De doden vertellen – Paul Storm (NCB Naturalis)
Alhoewel de doden ons niet letterlijk een verhaal te vertellen hebben, kan gelukkig in vele gevallen nog wel een waardevol verhaal worden gedestilleerd uit de resten. Mits goed bewaard kan het skelet veel informatie geven over het ooit levende individu. De hoeveelheid informatie is afhankelijk van de kwantiteit en kwaliteit van het skeletmateriaal. Zaken die boven tafel kunnen komen zijn bijvoorbeeld de lengte, de leeftijd bij overlijden, het geslacht, ziektes en trauma’s die de persoon tijdens het leven heeft doorlopen, de doodsoorzaak en verwantschap (zowel op soort als op ondersoort niveau). Paleoantropologen zijn vaak met name in het laatst genoemde aspect geïnteresseerd, zij hebben immers de taak de menselijke stamboom te ontrafelen. Skeletonderzoek is zo fascinerend omdat het je het gevoel geeft door de tijd te reizen.
Conserveren van Pleistocene botten – André Slupik (Natuurhistorisch Museum Rotterdam)
De Nederlandse bodem en Noordzeebodem zijn bijzonder rijk aan botten van Pleistocene zoogdieren. De botten worden opgeraapt en opgevist en komen terecht in privé- en museale collecties. Echter, na verloop van tijd blijkt dikwijls dat de verzamelde botten barsten en onderhevig zijn aan degradatie. Ze raken langzaam beschadigd en op den duur kan de schade onherstelbaar groot zijn. Om dit destructieproces tegen te gaan zijn er maatregelen nodig. Het is noodzakelijk om de botten te “verstevigen” en te bewaren onder de juiste omstandigheden. In de lezing wordt de opbouw van het bot besproken en wordt ingegaan op de kern van het destructieproces. Ook worden middelen besproken die gebruikt worden voor het conserveren van botten en voorzorgsmaatregelen toegelicht die nodig zijn om de bottencollecties in goede staat te bewaren.
Welke zeezoogdieren maakten in vroeger tijden de Rotterdam havenmondingen onveilig? – Klaas Post (Natuurhistorisch Museum Rotterdam)
Verschillende beesten uit de Laat Pliocene-, Laat Pleistocene- en Vroeg Holocene zeezoogdierfauna’s van voor onze kusten worden nader bekeken. Daar waar mogelijk worden ze met de recente fauna en met elkaar vergeleken en wordt er wat rond het verdwijnen en verschijnen van deze zoute zwemmers gefilosofeerd.
Paleontologie: door de ogen van een fotograaf – Hans Wildschut
Als fotograaf volg ik mammoetdeskundige Dick Mol bij zijn expedities. Tijdens deze reizen ontmoeten wij prachtige mensen, ontstaan er hechte vriendschappen en vertoeven wij in schitterende landschappen. Door middel van de beelden in deze presentatie komt de paleontologie werkelijk tot leven.
Zandwinning Maasvlakte 2: Eldorado voor moderne mammoetjagers – Dick Mol (Natuurhistorisch Museum Rotterdam, Musée Crozatier, Le Puy-en-Velay, Frankrijk)
De wolharige mammoet is natuurlijk het bekendste symbool van het IJstijdvak. Maar dat noordwest Europa in het IJstijdvak ook bewoond werd door wolharige mammoeten en sabeltandkatten is minder bekend. Ja, ze bewoonden de laagvlakte tussen de Britse Eilanden en Nederland. Resten daarvan worden met grote regelmaat gevonden. Ja, van de bodem van de Noordzee waar toentertijd de delta’s van de Maas, Rijn en ook de Theems zich verspreidde over een groot gebied, de zogenoemde mammoetsteppe.
In deze presentatie zal Dick Mol, onderzoeker van uitgestorven zoogdieren, de vele fossiele vondsten van de Noordzeebodem behandelen en laten zien wat de resultaten kunnen zijn van intensieve samenwerking van onderzoekers, vissers en kunstenaars.
Workshops
Workshop Conserveren van Pleistocene botten – André Slupik (Natuurhistorisch Museum Rotterdam)
Tijdens de workshop wordt gepresenteerd hoe op eenvoudige wijze botten van Pleistocene zoogdieren geconsolideerd kunnen worden.
Mammoet boetseren – Remie Bakker (Manimalworks)
Kunstenaar Remie Bakker boetseert in voor uw neus een heuse mammoet. Kinderen kunnen zich door hem laten inspireren en zelf met klei aan de slag.
Vondsten, vuursteen en werktuigjes – Jan Hendriks en Adri de Vries (Werkgroep Pleistocene Zoogdieren)
Welke prehistorische gebruiksvoorwerpen zijn zoal op de Maasvlakte gevonden. Hoe zijn ze gemaakt en waarvoor zijn ze gebruikt? U kunt het allemaal leren tijdens deze workshops, met een demonstratie vuursteenbewerking en de mogelijkheid zelf uw vakmanschap te testen.
Infomarkt
Op de infomarkt staan tal van kramen waar mooie vondsten uitgestald staan. Leden van de Werkgroep Pleistocene Zoogdieren, waaronder diverse experts op het gebied van o.a. roofdieren, knaagdieren en zeezoogdieren, staan de hele dag klaar om u alles te vertellen over alle aspecten van het onderzoek naar deze boeiende fossielen: het verzamelen, het prepareren, het op naam brengen en de reconstructie van een prehistorisch ecosysteem.
Overige activiteiten
Op de foto met een echt mammoetbot
Zo’n mammoetbot is best wel groot! Hoe groot? Dat kunt u tijdens het weekend zien. En als bewijs kunt u met het bot op de foto.
Bottenspreekuur
Heeft u zelf een bot gevonden? Neem het mee naar het spreekuur van de bottendokter. Hij kan u precies vertellen van welk dier het is geweest en hoe oud het is.