De moderne mens ontstond in Africa beneden de Sahara, rond 200.000 jaar geleden, maar het duurde nog minstens 80.000 jaar voordat hij zich buiten Afrika begaf. Precies waarom het zo lang duurde om naar het noorden te reizen is niet duidelijk, maar veel onderzoekers denken dat de droge Sahara een grote barriere vormde voor migraties vanuit het zuiden. Een nieuwe studie laat echter zien dat de Sahara doorkruist werd door brede rivieren gedurende een natte periode, die zo’n 120.000 jaar geleden begon. Hierdoor werd een corridor gecreerd voor migrerende mensen.
De eerste vondsten van Homo sapiens buiten Afrika, fossiele skeleten uit grotten in wat nu Israel is, zijn gedateerd tussen 120.000 en 90.000 jaar geleden. Experts op het gebied van menselijke evolutie hebben zich lang geconcentreerd op de meest voor de hand liggende corridor: de rivier de Nijl. Deze rivier bestond tussen Centraal Afrika en het oostelijk Middellandse Zeegebied uit een reeks kleinere, niet met elkaar verbonden segmenten, die zich rond 120.000 jaar geleden met elkaar verbonden. Recent onderzoek in Noord Afrika heeft stenen werktuigen en menselijke fossielen aan het licht gebracht, die zich bevinden langs de gehele Mediterrane kust en zelfs in de Sahara. Sommige van deze sites dateren van minstens 90.000 jaar geleden, misschien zelfs wat eerder. Dit impliceert dat het voor mensen mogelijk was in dat gebied te overleven. Daarnaast laat een reeks van nieuw climatologisch onderzoek zien dat in dezelfde periode de oostelijke Sahara zware regenval kreeg uit de Indische Oceaan moesson. Satelliet radar beelden laten een systeem zien dat bestaat uit 800 kilometer aan kanalen, waarvan sommige meer dan 5 kilometer breed waren. Deze kanalen liggen nu onder zand verborgen.
Een team onderleiding van geochemica Anne Osborne van de Universitiet van Bristol in Engeland onderzocht of deze kanalen zoet water vervoerden ten tijde van de eerste menselijke migraties. De onderzoekers namen monsters van slakkenschelpen uit 120.000 jaar oude sedimentlagen op twee sites in Libie die binnen de kanalen liggen. Een derde site buiten de kanalen werd ook bemonsterd. Het team ontdekte dat de isotopensamenstelling van neodymium van de slakken in de kanalen anders was dan die van de slakken buiten de kanalen. De kenmerken van het neodymium, dat voornamelijk gevonden wordt in vulkanische formaties, lijkt sterk op dat van het neodymium dat gevonden wordt in de vulkanische Tibesti bergen in het centrum van de Sahara woestijn, en op neodymium dat gevonden wordt in plankton uit een Mediterrane zeeboring voor de kust van Libie. Dit impliceert dat het water waar de slakken in leefde vanuit de bergen stroomde, aldus de onderzoekers in een rapport dat deze week online is gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences.
Het team beargumenteerd dat de nu begraven kanalen ooit actieve rivieren waren, die stroomden van de Tibesti bergen naar het Middellandse Zeegebied en een concurrent van de Nijl waren als een doorgang voor de moderne mens. Die conclusie kan de toenemende hoeveelheid aanwijzingen voor menselijke bewoning in Noord Afrika ten westen van de Nijl helpen verklaren.
Chris Stringer, paleoantropoloog van het Natural History Museum in Londen, zegt dat het nieuwe onderzoek “het belang van trans-Sahara corridors in de geschiedenis van de vroege mens benadrukt.” Desalniettemin, zegt Stringer, vaststellen dat de Sahara een voorname route uit Afrika was, zal meer bewijsmateriaal nodig hebben over waar de migranten vandaan kwamen en welke richting ze op gingen.
Bron: Sciencenow