Analyse van fossielen laat zien dat er een derde, nieuw type sabeltandkat een miljoen jaar geleden de Amerika’s onveilig maakte. In plaats van in de nek te bijten en de grote aderen door te snijden, doodde deze kat zijn prooi door grote stukken vlees af te bijten.
Alle moderne katten, van lapjeskatten tot tijgers, hebben kegelvormige incisieven en caninen voor in hun gebit en ze zijn relatief lenig. Maar de uitgestorven sabeltandkatten waren anders.
Voorheen werden de sabeltandkatten opgesplitst in twee morfotypen, of combinaties van lichaamstype en gebitsvorm, zegt Virginia Naples, een vertebraten paleontoloog van de universiteit van Northern Illinois. Een groep, de katten met kegelvormige tanden, hadden een stevig lichaam, korte poten en lange, smalle gekartelde hoektanden in hun bovenkaak. De katten in de andere groep, de katten met zijdeling afgeplatte hoektanden, waren slanker, hadden langere poten en hun hoektanden waren ook gekarteld, maar relatief korter en breder dan die van de katten met kegelvormige hoektanden.
Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Society of Vertebrate Paleontology, op 18 oktober, stelden Naples en haar collega’s een nieuwe, derde groep van sabeltandkatten voor: een stevig gebouwde kat waarvan alle tanden, niet alleen de hoektanden, waren gekarteld. De analyse van de fossielen van deze nieuwe katten wijst erop dat de tanden van de bovenkaak precies in de tanden van de onderkaak vielen, waardoor een nette, vrijwel ononderbroken beet gemaakt kan worden. De onderzoekers noemen het nieuwe morfotype “cookie-cutter cats”.
De enorme hoektanden en voortanden van Xenosmilus Hodsonae produceerden perforaties op gelijke afstanden van elkaar. De tandafdruk is rechtsboven te zien. De tandafdrukken rechtsonder zijn van Smilodon fatalis, een kat met kegelvormige hoektanden (foto: Martin et al.)
De fossielen die deze nieuwe kat representeren behoren tot de soort Xenosmilus hodsonae, een dier dat ongeveer een miljoen jaar geleden leefde. De overblijfselen van het dier werden gevonden in wat nu noordelijk Zuid Amerika en het zuidoosten van de Verenigde Staten is. Er wordt aangenomen dat de kat ook in het tussengelegen gebied heeft geleefd. Het dier, dat voor het eerst werd beschreven in 2000, heeft ongeveer dezelfde afmetingen en vorm als een moderne reuzenpanda, zegt Naples. De botten van Xenosmilus waren langer dan die van andere sabeltandkatten en analyse suggereert dat de voorpoten van de “cookie-cutter” katten een groter bewegingsbereik hadden, waardoor ze effectiever hun prooi konden grijpen en vasthouden. “Dit was de sumo-worstelaar onder de grote katten,” aldus Naples.
Naast een robuust lichaam, beschikte Xenosmilus ook over een verwoestende set tanden. Zoals bij de andere sabeltandkatten waren de hoektanden lang, robuust en gekarteld. In tegenstelling tot de andere katten waren de voortanden van Xenosmilus groot en gelijk verdeeld over de voorkant van de bovenkaak, zegt Larry Martin, vertebraten paleontoloog van de universiteit van Kansas en co-auteur van het rapport. Omdat de lengte van de voortanden varieert wordt de volle kracht van de beet geconcentreerd op slechts twee tanden tegelijkertijd. Dit maakte het gemakkelijker om door de sterke huid van prooidieren heen te bijten.
Terwijl andere sabeltandkatten hun prooi doodden door in de nek te bijten en daarbij de grote bloedvaten te doorsnijden, beten cookie-cutter katten waarschijnlijk een vuistdik stuk vlees uit hun prooi, waardoor enorm bloedverlies optrad en het slachtoffer binnen 10 seconden in shock werd gebracht, zegt Martin. Deze techniek, plus de stevige bouw van de kat, wijst erop dat de cookie-cutter kat jaagde vanuit een hinderlaag, in plaats van de prooi over lange afstanden achterna te jagen.
“Deze kat kon met gemak alles wat hij te pakken kon krijgen vasthouden en neerhalen,” zegt Christopher Shaw, vertebraten paleontoloog van het Natuurhistorisch Museum van Los Angeles County. Dat, samen met het vermogen om grote stukken vlees af te bijten, zou een zeer effectieve combinatie tegen elk prooidier geweest zijn.
Bron: ScienceNews