Kandidatenlijst verkiezing Nationaal IJstijdzoogdier

Dit is de complete lijst van 182 zoogdiersoorten waarvan in Nederland fossiel bewijs is gevonden om hun voorkomen in het Pleistoceen (het ijstijdvak van circa 2,6 miljoen tot 11.000 jaar geleden) te bevestigen. Deze inventarisatie werd opgesteld in voorjaar 2022, in aanloop naar de viering van 40 jaar WPZ, en is onder voorbehoud van wijzigingen als gevolg van nieuwe vondsten en onderzoeken.

Apen (Cercopithecidae)
makaak van Tegelen Macaca florentina (Cocchi, 1872)
Beren (Ursidae)
bruine beer Ursus arctos (Linnaeus, 1758)
Deningers beer Ursus deningeri (Von Reichenau, 1904)
Etruskische beer Ursus etruscus (Cuvier, 1823)
Beverachtigen (Castoridae)
Europese bever Castor fiber (Linnaeus, 1758)
reuzenbever Trogontherium cuvieri Fisher von Waldheim, 1809
Dolfijnachtigen (Delphinidae, Monodontidae, Ziphiidae)
griend Globicephala sp.
orka Orcinus sp.
Hoekmans stompsnuitdolfijn Platalearostrum hoekmani Post & Kompanje, 2010
tuimelaar Tursiops truncatus (Montagu, 1821)
beloega Delphinapterus leucas (Pallas, 1776)
narwal Monodon sp.
noordelijke butskop Hyperoodon ampullatus (Forster, 1770)
spitssnuitdolfijn Hyperoodon sp.
spitssnuitdolfijn Mesoplodon sp.
Eekhoorns (Sciuridae)
laat-pleistocene alpenmarmot Marmota marmota primigenia (Kaup, 1839)
boomeekhoorn Sciurus sp.
grondeekhoorn Spermophilus primigenius Kormos, 1934
langstaartgrondeekhoorn Spermophilus undulatus (Pallas, 1778)
Egels (Erinaceidae)
egel Erinaceus europaeus
Hamsters (Cricetinae)
trekhamster Cricetulus migratorius (Pallas, 1773)
Europese hamster / korenwolf Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758)
grote korenwolf / reuzenhamster Cricetus praeglacialis (Schaub 1930)
(Fluit-)hazen en konijnen (Leporidae, Ochotonidae)
kortsnuithaas Hypolagus brachygnathus (Kormos, 1934)
sneeuwhaas Lepus timidus (Linnaeus, 1758)
dwergfluithaas Ochotona pusilla (Pallas, 1769)
Hertachtigen (Cervidae)
Gallische eland Alces (Cervales (Libralces)) gallicus (Azzaroli, 1952)
breedkopeland Alces (Cervales (Libralces)) latifrons (Johnson, 1874)
eland Alces alces (Linnaeus, 1758)
ree Capreolus capreolus (Linnaeus, 1758)
edelhert Cervus elaphus (Linnaeus, 1758)
klein Tegels hert / Rijnhert  Cervus rhenanus (Dubois, 1904)
damhert Dama dama (Linnaeus, 1758)
pleistoceen damhert Dama dama clactoniana (Falconer, 1868)
groot Tegels hert Eucladoceros ctenoides (Nesti, 1841)
boshert Eucladoceros falconeri (Dawkins, 1868)
Dawkins reuzenhert Megaloceros dawkinsi (Newton, 1882)
reuzenhert Megaloceros giganteus (Blumenbach, 1799)
Savini’s reuzenhert Megaloceros savini (Dawkins, 1887)
rendier Rangifer tarandus (Linnaeus, 1758)
Holhoornigen (Bovidae)
Menners wisent Bison menneri (Sher, 1997)
steppewisent Bison priscus Bojanus, 1827
oeros Bos primigenius primigenius (Bojanus, 1827)
Europese waterbuffel Bubalus murrensis (Berckhemer, 1927)
alpensteenbok Capra ibex (Linnaeus, 1758)
Savini’s antilope Caprovis savinii (Newton, 1882)
Schreuders gazelle Gazella deperdita (Gervais, 1847)
Perriers oeros / antiloperund Leptobos elatus (Pomel, 1853 ex Croizet)
Etruskische os Leptobos etruscus (Rütimeyer, 1878)
muskusos Ovibos moschatus (Zimmermann, 1766)
reuzenmuskusos Praeovibos priscus (Staudinger, 1908)
saiga Saiga tatarica (Linnaeus, 1766)
Soergels steppegeit Soergelia minor (Moyà-Solà, 1987)
Hondachtigen (Canidae)
Etruskische wolf Canis etruscus (Forsyth Major, 1877)
grijze wolf Canis lupus (Linnaeus, 1758)
poolvos Vulpes lagopus (Linnaeus, 1758)
rode vos Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758)
Hyena’s (Hyaenidae)
grottenhyena Crocuta crocuta spelaea (Goldfuss, 1823)
Perriers hyena Hyaena perrieri (Croizet & Jobert, 1828)
kortsnuithyena Pachycrocuta brevirostris (Gervais, 1850)
Katachtigen (Felidae)
sabeltandkat Homotherium latidens (Owen, 1846)
Euraziatische lynx Lynx lynx (Linnaeus, 1758)
Europese jaguar Panthera gombaszoegensis (Kretzoi, 1938)
Pleistoceen luipaard Panthera pardus (Bächler, 1936)
grottenleeuw Panthera spelaea (Goldfuss, 1810)
Marterachtigen (Mustelidae)
klauwloze vingerotter Aonyx antiquus (De Blainville, 1841)
veelvraat Gulo gulo Linnaeus, 1758
Schlossers veelvraat Gulo schlosseri (Kormos, 1914)
Europese otter Lutra lutra (Linnaeus, 1758)
marter Martes sp.
Europese hermelijn Mustela erminae (Linnaeus, 1758)
Europese wezel Mustela nivalis (Linnaeus, 1766)
oerhermelijn Mustela palermina (Petényi, 1864)
Europese bunzing Mustela putorius (Linnaeus, 1758)
marter van Tegelen Pannonictis ardea (Bravard, 1828)
Mensachtigen (Hominidae)
Heidelbergmens Homo heidelbergensis (Schoetensack, 1908)
neanderthaler Homo neanderthalensis (King, 1864)
Europese vroeg moderne mens Homo sapiens (Linnaeus, 1758)
Mollen (Talpidae)
Russische desman Desmana moschata ((Linnaeus, 1758)
grote desman  Desmana thermalis (Kormos, 1930)
kleine desman  Galemys kormosi (Schreuder, 1940)
Pyrenese desman Galemys pyrenaicus (Geoffroy, 1811)
Europese mol Talpa europaea (Linnaeus, 1758)
dwergmol Talpa minor (Freudenberg, 1914)
Muizen en ratten (Muridae)
Maastrichtse bosmuis Apodemus maastrichtiensis (Van Kolfschoten, 1985)
bosmuis Apodemus sylvaticus (Linnaeus, 1758)
  Micromys cf. praeminutus Kretzoi, 1959
dwergmuis Micromys minutus (Pallas, 1771)
Neushoorns (Rhinocerotidae)
wolharige neushoorn Coelodonta antiquitatis (Blumenbach, 1799)
Etruskische neushoorn Stephanorhinus etruscus (Falconer, 1868)
steppeneushoorn Stephanorhinus hemitoechus (Falconer, 1868)
bosneushoorn Stephanorhinus kirchbergensis (Jäger, 1839)
Nijlpaarden (Hippopotamidae)
nijlpaard Hippopotamus amphibius (Linnaeus, 1758)
Europees of “oud” nijlpaard Hippopotamus antiquus (Desmarest, 1822)
nijlpaard Hippopotamus incognitus (Faure, 1984)
Olifanten (Elephantidae)
mastodont van Auvergne Anancus arvernensis (Croizet & Jobert, 1828)
Europese mastodont Mammut borsoni (Hays, 1834)
zuidelijke mammoet Mammuthus meridionalis (Nesti,1825)
wolharige mammoet Mammuthus primigenius (Blumenbach, 1799)
steppemammoet Mammuthus trogontherii (Pohlig, 1885)
bosolifant  Palaeoloxodon antiquus (Falconer & Cautley, 1845)
Paardachtigen (Equidae)
wild paard  Equus callabus Linnaeus, 1758
onager / Aziatische wilde ezel Equus hemionus (Pallas, 1775)
Europese wilde ezel Equus hydruntinus (Regalia, 1907)
groot paard Equus sp.
Stenon-zebra Equus stenonis (Cocchi, 1867)
Slaapmuizen (Gliridae)
Brielse eikelmuis Eliomys brielliensis (Reumer, 2001)
eikelmuis Eliomys quercinus (Linnaeus, 1766)
Hellers relmuis Glirulus pusillus (Heller, 1936)
relmuis van Tegelen Muscardinus pliocaenicus (Kowalski, 1963)
Spitsmuizen (Soricidae)
grote spitsmuis Beremendia fissidens (Petényi, 1964)
veldspitsmuis Crocidura leucodon (Hermann, 1780)
waterspitsmuis Neomys fodiens (Pennant, 1771)
Petényi’s spitsmuis Petenyia hungarica Kormos, 1930
bosspitsmuis Sorex araneus Linnaeus, 1758
Casimirs spitsmuis Sorex cf. casimiri Rzebik-Kowalska, 1991
dwergspitsmuis Sorex minutus Linnaeus, 1766
spitsmuis van Tegelen Sorex praearaneus Kormos, 1934
Savini’s spitsmuis Sorex savini (Hinton, 1911)
Springmuizen (Dipodidae)
driekleurige muis Sicista subtilis (Pallas, 1773)
Stekelvarkens (Hystricidae)
gewoon stekelvarken Hystrix cristata (Linnaeus, 1758)
Etruskisch stekelvarken Hystrix refossa (Gervais, 1852)
Tapirs (Tapiridae)
Auvergnetapir Tapirus arvernensis (Croizet & Jobert, 1828)
Varkens (Suidae)
everzwijn Sus scrofa (Linnaeus, 1758)
Strozzi’s varken Sus strozzii (Forsyth Major, 1881)
Walrussen (Odobenidae)
walrus Odobenus rosmarus (Linnaeus, 1758)
walrus Ontocetus emmonsi (Leidy, 1859)
Walvisachtigen (Balaenidae, Balaenopteridae, Eschrichtiidae)
Groenlandse walvis Balaena mysticetus (Linnaeus, 1758)
noordkaper Eubalaena glacialis (Desmoulins, 1822)
noordse vinvis Balaenoptera borealis (Lesson, 1828)
blauwe vinvis Balaenoptera musculus (Linnaeus, 1758)
bultrug Megaptera novaeangliae (Borowski, 1781)
grijze walvis Eschrichtius robustus (Lilljeborg, 1861)
Woelmuizen (Arvicolinae)
vroeg-pleistocene woelmuis Allophaiomys deucalion Kretzoi, 1969
  Arvicola cantiana (Hinton, 1910)
Europese woelrat Arvicola terrestris Linnaeus, 1758
Newtons noordse woelmuis Borsodia newtoni (Forsyth Major, 1902)
pleistocene noordse woelmuis Borsodia praehungarica Schevtschenko, 1970
rosse woelmuis Clethrionomys glareolus (Schreber, 1780)
pleistocene rosse woelmuis Clethrionomys hintonianus (Maul, 2010)
Kretzois rosse woelmuis Clethrionomys kretzoii (Kowalski, 1958)
  Clethrionomys mirus (Kretzoi, 1987)
halsbandlemming Dicrostonyx torquatus (Pallas, 1778)
vroeg-pleistocene lemming Lemmus kowalskii Carls & Rabeder, 1988
toendralemming Lemmus lemmus (Linnaeus, 1758)
Siberische lemming Lemmus sibiricus (Kerr, 1792)
aardmuis Microtus agrestis (Linnaeus, 1761)
  Microtus arvalinus Hinton, 1923
veldmuis Microtus arvalis (Pallas, 1778)
  Microtus arvaloides Hinton, 1923
smalschedelwoelmuis Microtus gregalis (Pallas, 1779)
  Microtus gregaloides (Hinton, 1923)
noordse woelmuis Microtus oeconomus (Pallas, 1776)
ondergrondse woelmuis Microtus subterraneus (de Selys-Longchamps, 1836)
  Microtus thenii Malez & Rabeder, 1984
woelmuis van Altenburg Mimomys altenburgensis (Rabeder, 1981)
  Mimomys cf. polonicus (Van Kolfschoten, 1990)
  Mimomys haplodentatus (Ko-jamkulova et al., 1988)
Hordijks woelmuis Mimomys hordijki (Van Kolfschoten & Tesakov, 1998)
  Mimomys malezi (Rabeder, 1983)
Newtons woelmuis Mimomys newtoni (Van der Meulen, 1976)
grote woelmuis Mimomys ostramosensis (Janossy & Van der Meulen, 1975)
  Mimomys oswaldonigi (Agusti et al., 1993)
pliocene woelmuis Mimomys pliocaenicus (Forsyth Major, 1889)
  Mimomys praepliocaenicus Rabeder, 1981
Schreuders woelmuis Mimomys pusillus (Schreuder 1933)
Reidi’s woelmuis Mimomys reidi (Tesakov, 1998)
Savini’s woelmuis Mimomys savini (Fejfar et al. 1998)
Tiglien woelmuis Mimomys tigliensis (Tesakov, 1998)
  Mimomys tornensis (Jänossy & Van der Meulen, 1994)
europese heidewoelrat  Phenacomys europeus Van Kolfschoten et al., 2018
  Pitymimomys baschkiricus (Rabeder, 1981)
fossiele woelrat Pitymimomys pitymyoides Jarossy & van der Meulen, 1975
boswoelmuis Pliomys sp.
kleine woelmuis Ungaromys dehmi (Tesakov, 1998)
kleine woelmuis Ungaromys nanus Kormos 1932
Zeehonden (Phocidae)
baardrob Erignathus barbatus (Erxleben, 1777)
grijze zeehond Halichoerus grypus (O. Fabricius, 1791)
monniksrob Monachus monachus (Hermann, 1779)
zadelrob Pagophilus groenlandicus (Erxleben, 1777)
gewone zeehond Phoca vitulina (Linnaeus, 1758)
ringelrob Pusa hispida (Schreber, 1775)