Meer dan een miljoen jaar geleden lieten vroege mensachtigen hun stenen werktuigen en twee voortanden achter bij een beek in het zuidwesten van China. Tientallen jaren bleef de precieze datering van de fossielen een mysterie. Dit liet een centrale vraag in de paleontologie open: hoe snel na het verlaten van Afrika bereikten onze voorouders China? Nu, dankzij geavanceerde dateringstechnieken, hebben onderzoekers wellicht het antwoord.
Chinese paleontologen ontdekten de twee voortanden in 1965 en de relatief simpele stenen werktuigen in 1973, in het Yuanmou bekken. The tanden waren afkomstig van een hominine, de groep die de mens en zijn voorouders omvat, en zou van een Homo erectus kunnen zijn. Homo erectus is een directe voorouder van de mens en is wellicht de eerste mensachtige die zich omstreeks 1,8 miljoen jaar geleden buiten Afrika verspreidde. Wetenschappers kregen geen eenduidige resultaten voor de datering van de site omdat er geen vulkanische kristallen in de bodem aanwezigwaren die gebruikt konden worden voor een radiometrische dateringstechniek. Zonder deze bodemdateringen dachten wetenschappers tot een tiental jaar geleden dat de eerste mensen omstreeks 1 miljoen jaar gelden Azie bereikten. Maar een serie dateringen op fossielen van een site op Java, Indonesie, laat zien dat Homo erectus daar 1.66 miljoen jaar geleden al aanwezig was en misschien zelfs wel eerder. Deze gegevens veranderden het oude idee dat menselijke voorouders zich pas over de wereld verspreidden toen ze grotere hersens hadden ontwikkeld en geavanceerdere stenen handbijlen konden maken. Deze handbijlen verschijnen in Afrika rond 1,6 miljoen jaar geleden.
Een spoor van stenen werktuigen en fossiele botten suggereert dat vroege mensachtigen Afrika omstreeks 1,8 miljoen jaar geleden verlieten. Sommigen gingen naar het noorden, naar Dmanisi in Georgie, anderen hebben wellicht een zuidelijke route genomen, naar China en Java, Indonesie (afbeelding: NASA/TerraMetrics/Human Origins Program, Smithsonian).
Nu heeft een team van Chinese en Amerikaanse onderzoekers de site in het Yuanmou Basin opnieuw gedateerd. Zij deden dat met een paleomagnetische techniek die gebaseerd is op de richting van het aardmagnetisch veld in gesteente. De oorspronkelijke heuvel waar de fossielen gevonden waren was opgegraven, maar de onderzoekers hadden de lokatie van de tanden en werktuigen vastgelegd, waardoor de sedimentlaag bekend was. Het nieuwe team herleidde die sedimentlaag door het gehele bekken, waarbij ze 318 gesteentemonsters namen. In een artikel dat op dit moment in druk is in het Journal of Human Evolution berichten ze dat de fossielen afkomstig zijn van een gesteentelaag die zich net boven een magnetisch punt bevindt dat bekend staat als de Olduvai-Matuyama grens, die minstens 1,77 miljoen jaar oud is. Dit betekent dat de fossielen iets jonger dan deze grens zijn, 1,7 miljoen jaar,
Deze datering vertegenwoordigt “het oudste fossiel en archeologische bewijs van vroege mensachtigen in China en continentaal oost Azie,” zegt co-auteur Rick Potts, een paleoantropoloog van het Smithsonian instituut in Washington, DC. De vondsten zijn iets jonger dan de oudste Homo erectus fossielen van west Azie, die 1,77 miljoen jaar oud zijn en uit Georgie komen, en iets ouder dan de meest conservatieve dateringen voor de Java fossielen en 1,66 miljoen jaar oude stenen werktuigen uit noordoost China. Deze data tezamen overtuigeden vele onderzoekers dat vroege mensachtigen zich snel over Azie verspreidden, tussen 1,77 en 1,66 miljoen jaar geleden. “Wat zo belangrijk is aan deze publikatie, is dat we eindelijk goede, betrouwbare paleomagnetische dateringen hebben,” zegt paleoantropoloog Susan Antón van New York University in New York City. “Ik denk dat de aanwijzingen voor vroege Homo in China veel sterker aan het worden zijn.”
Bron: sciencenow